De ANWB zet zich al jaren in om het verkeer veiliger te maken. Met de ambitie om in 2050
geen verkeersdoden meer te hebben, werkt de organisatie met meerdere partijen samen in de
Verkeersveiligheidscoalitie. Om deze ambitieuze doelstelling te realiseren is er door de ANWB
de afgelopen jaren al veel werk verzet.
Tekst: Job Boers
Volgens Jeanette van ’t Zelfde, ANWB-belangenbehartiger toerisme, recreatie en mobiliteit, worden niet alleen de huidige middelen toegepast, maar zullen er ook nieuwe inspanningen nodig blijven. “Er zijn nog steeds te veel ongevallen. Met het doel om het aantal verkeersslachtoffers in Nederland in 2030 te halveren, willen we op diverse manieren de verkeersveiligheid blijven vergroten”, aldus Van ’t Zelfde.
Halvering, en uiteindelijk naar nul
Met de veiligheidsdoelstelling sluit Nederland aan bij het halveringsdoel van de Europese Unie en de Verenigde Naties. De ANWB en andere partijen hebben de Nederlandse politiek opgeroepen om concrete tussendoelen te formuleren om uiteindelijk naar nul verkeersdoden in 2050 te gaan. “Met de ambitie dat er in 2050 geen verkeersslachtoffers meer vallen, moet er nog veel veranderen wil het doel behaald worden. De ANWB zet zich al sinds haar oprichting in om de verkeersveiligheid te verbeteren. Zo
dringt de ANWB bij beleidsmakers aan op beleid voor veilige wegen, veilig gedrag en veilige voertuigen. Sinds 2018 werken provincies en gemeenten integraal samen in het zogeheten Strategisch Plan Verkeersveiligheid. En in 2020 pleitte de ANWB, samen met de Verkeersveiligheidscoalitie, succesvol voor het committeren aan een tussendoelstelling van een halvering van het aantal verkeersslachtoffers
in 2030. Dat is positief, maar we zijn er nog niet’’, vertelt Van ‘t Zelfde.
Groeiende drukte
Nederlanders zitten dagelijks op de fiets en op onze fietspaden wordt het steeds drukker. Het aantal verkeersslachtoffers op de fiets stijgt al jaren en dat is zorgelijk. Uit een onderzoek van de ANWB onder 9.156 fietsers bleek dat recreatieve fietsers vaker eropuit gaan dan vijf jaar geleden. In het kader van het Klimaatakkoord zal de fietssector in zijn algemeenheid nog enorm groeien.
Groeiend aantal ongevallen
Het aantal slachtoffers van verkeersongevallen dat in het ziekenhuis moet worden behandeld blijft eveneens stijgen. Vooral bij senioren op de elektrische fiets vallen de cijfers op. Tevens stijgen de cijfers van het aantal letsels in de leeftijdsgroepen van 25 tot 55 jaar, en dan vooral bij mensen die tijdens het wielrennen of mountainbiken ten val komen. De ‘gewone’ fietser blijkt evenwel nog altijd het vaakst met letsel op de spoedeisende hulp te komen. “Er wordt inderdaad steeds meer gefietst, en ondanks dat
we in vergelijking met andere landen hoog scoren op verkeersveiligheid, zien we nog veel verbeterpunten. We denken dat de veiligheid en het comfort van de fietspaden en wegen nog beter kan. Veel fietsers storen zich met name aan te smalle paden en de slechte kwaliteit van het wegdek. Dat zijn twee ergernissen waar we werk van willen maken, maar we kijken ook naar de drukte en de
snelheidsverschillen, net als naar asociaal gedrag dat in het verkeer vertoond wordt, en de verandering daarvan”, aldus Van ’t Zelfde.
Aanpakken van drukte
Eén op de vijf fietsers voelt zich vaak onveilig op het fietspad binnen de bebouwde kom, bleek uit onderzoek onder ANWB-leden in 2022. Dit komt vooral door de toenemende drukte en snelheidsverschillen op en rond de fietspaden, maar ook door het gedrag van andere weggebruikers.
“Een groot deel van de fietsers voelt zich inderdaad regelmatig onveilig, onder meer doordat auto’s, vrachtauto’s en bussen met hoge snelheden vlak langs fietsstroken rijden. Vooral stadsfietsers vinden dat de verschillen in snelheid op het fietspad te groot zijn. Elektrische fietsers hebben hier ook last van. Zij geven vaker dan andere fietsers aan zich ook onveilig te voelen door de grootte en breedte van andere voertuigen op het fietspad. Ook afleiding door het gebruik van de mobiele telefoon en fietsers die geen richting aangeven, zorgen voor een toenemend gevoel van onveiligheid”, benadrukt de ANWB-belangenbehartiger.
Op weg naar meer veiligheid
Minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat heeft 50 miljoen euro gereserveerd voor de verbetering van de fietsveiligheid. Om de fietsveiligheid gericht te verbeteren zijn er vier focuspunten vastgesteld: ouderen, enkelvoudige ongevallen, sport- en schoolomgevingen en drukte op het fietspad. Het gereserveerde geld voor fietsveiligheid komt uit de Investeringsimpuls Verkeersveiligheid. Het kabinet had 500 miljoen beschikbaar gesteld tussen 2020 en 2030 om provinciën, waterschappen en gemeenten financieel te ondersteunen bij hun plannen voor verkeersveiligheid. De genoemde 50 miljoen is bestemd
voor ‘vernieuwende maatregelen’. “Uit een onderzoek onder de ANWB-leden blijkt dat acht op de tien fietsers handhaving als een goede maatregel zien en dat de kwaliteit van het wegdek verbeterd moet worden. Het gaat hier bijvoorbeeld om boomwortels die omhoog komen, scheefliggende tegels en scheuren in het asfalt. We verwachten dat de fietsveiligheid vergroot wordt zodra er bijvoorbeeld meer bredere fietspaden komen. Om steden leefbaar en bereikbaar te houden is de fiets een onmisbaar vervoermiddel. Het gebruik van de fiets wordt volop gestimuleerd en dat vinden we een goede ontwikkeling. Over de besproken knelpunten die fietsers ervaren, zijn we met gemeenten in gesprek.
Daarnaast moeten fietsers meer rekening houden met elkaar en het eigen fietsgedrag onder de loep nemen en waar nodig aanpassen. Fietsers kunnen zelf ook maatregelen nemen om de veiligheid te vergroten. Wij bieden informatie aan op onze website en in onze winkels bieden we verschillende accessoires, zoals een ruim assortiment fietshelmen en spiegels. Zodra de gemeenten voor aanpassingen zorgen, kan de doorstroming van de fietsers meer geleidelijk verlopen en houden we de fietspaden
veilig”, legt Van ’t Zelfde uit.
ANWB Verkeerspleinen
Jong geleerd is oud gedaan. Kinderen zijn de weggebruikers van de toekomst, al blijkt uit een recent ANWB-onderzoek dat ongeveer 50 procent van de leraren en weggebruikers de indruk hebben dat kinderen minder veilig door het verkeer bewegen dan voorheen. Afgenomen fietsvaardigheden en een gebrek aan verkeersinzicht zijn hiervan de oorzaken. Hierdoor fietsen kinderen minder. Dit terwijl praktijkervaring juist van belang is om de gevaren in het verkeer te herkennen, en natuurlijk ook om
uiteindelijk zelfstandig naar school te kunnen fietsen. Van ’t Zelfde herkent deze problematiek, maar wijst ook op de al bestaande ANWB Verkeerspleinen. “Om veilig aan het verkeer te kunnen deelnemen, moeten kinderen meters maken. Op een ANWB Verkeersplein kunnen kinderen van groep 1 t/m 8 oefenen met verschillende verkeerssituaties, waaronder oversteekoefeningen, het nemen van scherpe bochten, inhalen van andere verkeersdeelnemers en het nemen van een rotonde. Daarnaast leren kinderen diverse verkeersborden herkennen”, sluit Van ’t Zelfde af.
