Twee Zweedse studenten ontwikkelden een fietsers-airbag nadat hun regering een helm voor fietsers onder de vijftien jaar verplicht stelde. Ze wilden een helm ontwerpen die weggebruikers willen dragen. Het werd een nekband waar tijdens een val een airbag uitkomt die als een helm het hoofd beschermt. In Nederland zie je weinig fietsers hiermee rijden. In Zweden en Duitsland groeit de populariteit van deze airbag die Hövding heet, evenals het Zweedse bedrijf dat deze op de markt bracht.
Tekst: Rosanne de Boer | Fotografie: Hövding
Afstudeerproject
“Het idee voor dit type fietshelm werd geboren in 2005 toen Zweden de helm verplicht stelde voor kinderen onder de vijftien jaar”, vertelt Fredrik Carling, woordvoerder van Hövding. “Er werd toen ook gesproken over een verplichting voor volwassenen. Twee studenten van de studie Industrieel Ontwerp, Anna Haupt en Therese Alstin, wilden uitvinden of het mogelijk is een fietshelm te ontwikkelen die mensen willen dragen. Ook als de wet het niet verplicht.” Ze maakten er hun afstudeerproject van. “Zeven jaar later had Hövding hun werk verder ontwikkeld en kon de airbag als goedgekeurd gecertificeerd product de markt op. Intussen zijn er meer dan 350.000 verkocht.” Hij vertelt dat de airbag vooral in Denemarken, Duitsland en Zweden over de toonbank gaat. “Hier zijn we het best vertegenwoordigd op de markt. Maar ook in Frankrijk is de interesse voor Hövding groot. We verkopen ons product nu in 16 Europese landen.” Hövding werkt met sensoren die de fietsbewegingen volgen en binnen 0,1 seconde reageren bij een val.
Gedrag
In Nederland testte de landelijke woordvoerder Kees Bakker van de Fietsersbond de airbag. “Positief vind ik dat de Hövding meer bescherming biedt dan een gewone helm. Een dun laagje piepschuim biedt nauwelijks bescherming, het dikke kussen van de airbag vermoedelijk wel. Maar het draagcomfort vind ik erg tegenvallen. Het extra gewicht valt mee, maar fietsen met een nekkraag voelt niet prettig. Vooral praten is lastig omdat de band tegen je kin komt. Omkijken gaat ook lastig.” Carling geeft aan dat, vanwege deze en andere feedback, het comfort verbeterd is bij het nieuwe model Hövding 3. Bakker ontdekte nog een nadeel. “De fabrikant zegt dat je de accu ongeveer tien uur kunt gebruiken. Dat betekent bij recreatief gebruik nagenoeg elke dag laden. Evenals bij e-bikes moet je de accu niet leeg bewaren. Maar dat kan bij de Hövding snel gebeuren. Je vergeet hem een keer te laden. Als je de Hövding daarna wilt gebruiken, is de accu wellicht overleden.” Wat scheelt is dat de accu bij het nieuwste model circa vijftien uur mee gaat, aldus Carling.
Skeptisch
Rob Stomphorst, woordvoerder van Veilig Verkeer Nederland, had al van de airbag gehoord. “Ik vind het mooi bedacht, maar wil weten of dit werkt in de praktijk. Het is een mooi stukje techniek, maar als het om veiligheid gaat moeten we in de eerste plaats kijken naar gedrag. Als je je fietslichten aandoet in het donker, zie je meteen dat dit de veiligheid verhoogt. Deze airbag kan helpen. Maar jouw gedrag en dat van anderen is in eerste instantie bepalend voor de veiligheid. De airbag is getest door een crashteam op een afgebakend terrein. Daar heb je te maken met andere snelheden en fietsgedrag dan op straat en de fietspaden in Nederland.” Hij stelt voor de Hövding daar grondig te testen.
Hersenletsel
Het Zweedse bedrijf liet meerdere testen uitvoeren. Op hun website noemen ze het product ‘de veiligste helm in de wereld’. “Diverse nationale en internationale testen laten zien dat deze airbag fietsers meer dan een normale bescherming biedt en drastisch het hersenletsel-risico bij een val vermindert.” Carling wijst op een onderzoek uit 2016 van de Amerikaanse universiteit Stanford dat aantoonde dat Hövding acht keer beter beschermt tegen hersenletsel. Hij vertelt ook over een onderzoek in opdracht van de Belgische consumentenorganisatie Test Aankoop door het Franse onderzoeksbureau Certimoov van de universiteit van Straatsburg. Certimoov onderzocht 47 helmen voor volwassenen en vond dat de Hövding de beste bescherming bood. Maar goedkoop is de airbag niet. Je kan deze na het uitvouwen niet hergebruiken. Het goedkoopste model is 350 euro. Een tachtigjarige dame die deze zomer op fietsvakantie in de Veluwe was, vertelde dat bij haar de airbag afging toen ze bukte bij het bevestigen van fietsbagage. “Andere gebruikers raden me nu aan de schakelaar pas aan te klikken als ik rechtop op de fiets zit.”
Fietsplezier
Maar is een airbag echt nodig in een land als Nederland met veel fietspaden waar geen auto’s komen? Carling wijst erop dat er in Zweden en Denemarken ook veel fietspaden zijn, maar er toch ernstige fietsongelukken plaatsvinden. Hij noemt ook dat DGOU, de Duitse organisatie voor Orthopedie en Trauma, de airbag aanbeveelt. Jaap Kamminga, verkeersveiligheidsspecialist van de Fietsersbond, vindt dat je fietsen hiermee ook het label ‘gevaarlijk’ meegeeft. In een nieuwsbericht op Fietsersbond.nl zegt hij dat zo’n airbag in Nederland niet nodig is. “Een fietshelm, ook Hövdings airbag, geeft juist de boodschap dat fietsen gevaarlijk is. We weten van landen met een helmplicht dat een helm het plezier in fietsen vermindert. Dan gaan er minder mensen fietsen en zo verlies je de gezondheidswinst van het bewegen. Als je écht de veiligheid wilt verhogen, moet je de infrastructuur verbeteren. Daarmee is de meeste winst te halen.” “Het gevaar zit in de auto’s en vrachtwagens. Fietsers komen vooral om in het verkeer door een botsing met een motorvoertuig.” Carling herhaalt dat DGOU de airbag aanbeveelt. De Hövding 3 kan ook verbonden worden met een app en bij een ongeluk een melding sturen. De app verzamelt ook gegevens over de val, plekken waar vaak ongelukken gebeuren en rijgedrag om zo de techniek van Hövding 3 te verbeteren.•
Voor meer informatie, bezoek;
